تحولات جاري در سوريه بهنحوي است كه اختلاف نظر زيادي در ميان تحليلگران در مورد ماندن يا نماندن اسد وجود دارد، اگرچه بشار جوان با اعتماد به نفس كمنظيري ميگويد ماندني است و شرايط را كنترل خواهد كرد.
به گزارش رجانيوز، دامنه ناآراميها نيز محدود به شهرهاي حمص و درعا مانده كه انگيزههاي معترضان عمدتاً مذهبي (سلفيها) و طايفهاي (درگيري سنتي اخوانيها با علويان) است و به دمشق و حلب؛ پايتختهاي سياسي و اقتصادي سوريه كشيده نشده است.
در مقابل، طرف غربي به شدت براي تغيير نظام در سوريه دندان تيز كرده و اگر تا حدود سه ماه پيش تصور ميكرد كه با ضعيف كردن اسد ميتواند از او عليه جبهه مقاومت امتياز بگيرد، اكنون به اين نتيجه رسيده كه رئيسجمهور جوان سوريه حاضر نيست تن به امتيازدهي بدهد و در مقابل اعتراضها حتي به قيمت سركوبهاي خونين كوتاه نميآيد.
اما آنچه كه اكنون به محل مناقشه ميان برخي از تحليلگران داخلي تبديل شده است، نوع مواجهه ايران با تحولات سوريه است، بهطوري كه برخي معتقدند اين نحوه مواجهه موجب ميشود تمام تخم مرغهاي ايران در سبد اسد قرار بگيرد و در صورت ساقط شدن او، كار براي جمهوري اسلامي پيچيده شود.
اين در حالي است كه طرف غربي نيز تمام ظرفيت خود را براي ساقط كردن اسد به ميان آورده و از تزريق دلار و اسلحه با واسطهگري عربستان گرفته تا اظهارات مقامهاي رسمي از جمله شخص رئيسجمهور امريكا با تأكيد بر اينكه اسد بايد كنارهگيري كند، چيزي كم نگذاشته است.
با اين حال، مشاور سابق كاخ سفيد در دوره بوش كه سابقه فعاليت در سيا را نيز دارد و اكنون بهعنوان يكي از تحليلگران مشهور ضد جنگ شناخته ميشود، در مقالهاي كه سايت " raceforiran" آن را منتشر كرد، بهطور تقريباً جامعي توضيح داده كه اولاً بعيد است كه مطابق تبليغات پر حجم غربيها كار اسد تمام شده باشد و ثانياً حتي چنانچه اين اتفاق نيز بيفتد، اوضاع براي ايران آنقدرها كه گفته ميشود، بد نخواهد بود و ايران هم خواهد توانست جانشينهاي رژيم فعلي را مهار كند و هم از طريق گزينههاي ديگر غير از سوريه ميتواند محور مقاومت را حفظ كند.
فلينت لورت با يادآوري پيش بينيهاي تحليلگران امريكايي در مورد تحولا ت سوريه و تأثير آن بر ايران نوشت: پس از گذشت بيش از 30 سال، كارشناسان و تحليلگران امريكايي مسايل ايران و خاورميانه، تحولات مهم منطقه اي و داخلي ايران را براي جمهوري اسلامي فاجعه آميز و نابود كننده مي پندارند اما بايد گفت پيش بيني هاي آنها همواره اشتباه و غلط از آب درآمده است.
لورت خاطرنشان كرد: پيش بيني تحليلگراني مانند "ولي نصر"، "كريم سجادپور"، "بلال صائب"، "مايكل اوهانلون" از طرفدران حمله بوش به عراق به عنوان الگوي مطالعاتي در دانشكده هاي نظامي و "اليوت ابرامز" كه توسل به گزينه هاي نظامي را عليه سوريه و متحدانش توصيه مي كنند، شتابزده و مبتني بر اين فرضيه است كه فروپاشي دولت بشار اسد رئيس جمهوري سوريه به منزله ضربه اي كاري به جايگاه منطقه اي و چه بسا ثبات داخلي جمهوري اسلامي ايران خواهد بود.
به گفته لورت، فروپاشي رژيم اسد هنوز امري مسجل و قطعي نيست و در اين قضيه كه بخشي از مردم سوريه محروم ستمديده هستند نيز ترديدي وجود ندارد اما معلوم نيست كه اين بخش نماينده اكثريت جامعه باشد.
اسد همچنان از حمايت اقشار و بخش هاي كليدي جامعه سوريه برخوردار است و سناريوي احتمالي مخالفان براي قبضه قدرت نيز هنوز طراحي و تدوين نشده است.
وي با يادآوري تحولات پس از قتل رفيق حريري نخست وزير وقت لبنان و تحليل هاي قاطعانه غربي ها مبني بر تمام شدن كار اسد افزود: بر عكس تحليل هاي صورت گرفته وي نه تنها از مهلكه جان بهدر برد بلكه با قدرت و نفوذ بيشتر منطقه اي قد علم كرد و بر نقش بي بديل و اجتناب ناپذير سوريه در سياست ها و ديپلماسي خاورميانه صحه گذاشت. از اين رو به شهادت تاريخ بايد گفت تحليل هاي مبتني بر تمام شدن كار اسد خام و ناپخته بود.
لورت از پيش بيني ها و تحليل هاي جاري غربي ها در مورد تحولات منطقه و تاثير آن بر ايران و منافع جمهوري اسلامي به عنوان تحليلهايي اشتباه و شتابزده ياد و خاطرنشان كرد: در حالي كه بيشتر سياستگذاران و نخبگان سياست خارجي ايران خواستار باقي ماندن اسد در رأس قدرت هستند اما نبايد فرض را بر اين گذاشت كه ايران در صورت شكست رژيم اسد هيچ گزينه ديگري ندارد و بازنده محض خواهد بود.
وي ادامه داد: دولت پس از اسد حتي اگر چندان هم نماينده مردم سوريه نباشد، سياست خارجي مستقلي را پيگيري و دنبال خواهد كرد.
با توجه به اينكه اين دولت به چشم انداز همكاري راهبردي با امريكا و نيز برقراري ثبات در منطقه مرزي با اسرائيل تمايل چنداني نخواهد داشت، ايران مي تواند با آن همكاري و مشاركت داشته باشد.
علاوه بر اين، دولت پس از اسد احتمالاً به اخوان المسلمين سوريه نقش مهم واگذارخواهد كرد. اخوان المسلمين سوريه پس از اسد نيز احتمالاً مانند اخوان المسلمين مصر پس از مبارك، به برقراري مناسبات نزديكتر با ايران علاقهمند هستند.
مشاور پيشين كاخ سفيد با پيش بيني دو سناريوي احتمالي در خلاف جهت منافع ايران در دوره پس از اسد نوشت: روي كار آمدن سلفي هاي افراطي تحت حمايت سعودي ها يكي از اين دو سناريوي نامطلوب براي ايران خواهد بود. امابايد گفت دولت تحت حاكميت سلفي ها نماينده جامعه سوريه و يا حتي سني هاي اين كشور نيست.
سناريوي منفي دوم براي ايران، روي كار آمدن سوري هاي مهاجر تحت حمايت امريكا در دولت جديد سوريه است كه البته اين دولت نيز نماينده اكثريت مردم اين كشور نخواهد بود. تحقق و اجراي اين سناريو، مستلزم حمله تحت امر امريكا به سوريه است كه مخالفان سوري با آن مخالفند.
البته تجربه عراق موجب شك و ترديد در مورد موفقيت نتايج حمله و اشغال در روي كارآمدن دولتي دست نشانده در خاورميانه امروز شده و شاهدي بر اين مدعاست كه امريكا و متحدان اروپايياش به همين راحتي نمي توانند الگوي مشابهي را در سوريه پياده كنند.
لورت معتقد است فرضيات و پيش بيني هاي تحليلگران امريكايي در مورد تأثير نابود كننده فروپاشي دولت اسد بر ايران بازتاب اين ارزيابي غلط است كه ايران براي تأمين حزب الله لبنان به سوريه متكي است.
لورت افزود: با وجود مصر مستقلي كه احتمالا روابط خود را با ايران گسترش مي دهد، عراق پس از صدامي كه به همكاري راهبردي با ايران متعهد است و عربستان سعودي كه بيش از هر وقت ديگر با انقلاب مخالفت مي كند، شرايط منطقه از منظر ايران چندان نامساعد نيست.
به احتمال زياد اسد تا مدتي ديگر در رأس كار خواهد بود و حتي به فرض بركناري وي، ايران توان كنار آمدن با دولتي را خواهد داشت كه پس از او بر سر كار خواهد آمد.
ازاين رو، امريكا بايد از توهمات ماليخوليايي خود مبني بر بازداشتن و كنترل ايران و يا نابودي جمهوري اسلامي دست بر دارد و به جاي آن، به اهميت جمهوري اسلامي در توازن منطقه اي اذعان كند و خود را با شرايط ايران همسو كند.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : سناريوهاي مقابل ايران, سقوط اسد, ترور رفيق حريري, تحولات جاري سوريه, ,